Klaargestoomd voor het hooggebergte: zo doen we dat

Kies je voor een groepsreis van SNP Natuurreizen, dan ben je altijd verzekerd van de begeleiding van een kundige reisleider. Al onze reisleiders krijgen een intensieve opleiding, zowel theoretisch als in de praktijk. Denk aan cursussen (berg-)EHBO, weerkunde, GPS-gebruik en kaart en kompas. Voor reisleiders die reizen in het écht lastige (lees: hoog alpiene) terrein begeleiden, gaan we nóg een stap verder.

Een reis leiden is immers een grote verantwoordelijkheid, een verantwoordelijkheid die SNP heel serieus neemt. Veiligheid, deskundigheid, persoonlijke begeleiding staan centraal. Uiteraard ook, of juist bij reizen die net een tikkeltje lastiger zijn en waar meer wordt gevraagd van een reisleider.

Daarom is door bergsportvereniging NKBV het zogenoemde ‘ATL3-certificaat’ (Alpiene Tochtleider 3) in het leven geroepen. SNP Natuurreizen is een door de NKBV gecertificeerd opleidingscentrum en mag deze ATL3-cursussen onder auspiciën van de NKBV verzorgen. Reisleiders ontvangen dit certificaat – dat wordt uitgegeven door NOC*NSF – alleen wanneer zij de intensieve trainingsweek in uitdagend alpien terrein succesvol afronden. Pas daarna mogen zij zich ‘Alpiene Tochtleider’ noemen en kunnen ze door SNP worden ingezet op de technisch zwaardere reizen.

Alpiene Tochtleiders – een opleiding die twee stappen verder gaat

Om in aanmerking te komen voor het ATL3-certificaat, moeten onze reisleiders iedere drie jaar verplicht op herhaling in de Alpen. Tijdens de opleidingsweek Alpiene Tochtleiders gaan ze in kleine groepjes aan de slag, steeds begeleid door een ervaren opleider. Zoals eind juni 2025, toen er een week werd gewerkt op zo’n 2900 meter hoogte in het Parco Nazionale dello Stelvio, het grootste nationale park van Italië, met de 3905m hoge Ortler als hoogste en markantste top.

Elke dag hadden opleiders Bram en Pierre ieder vier reisleiders onder hun hoede. Niet dat ze ze dan bij de hand nemen, integendeel: het zijn de reisleiders die de tochten steeds bij toerbeurt moeten leiden, zonder hulp van navigatie-apps op de telefoon. Over rotsen, stenen, sneeuw en ijs navigeren ze de rest van de groep met kaart en kompas over een door henzelf voorbereide route, soms ook zonder pad, dwars door alpien terrein.

Pierre: ‘We gaan in een opleidingsweek één of twee stappen verder dan de reisleiders ooit met een SNP-groep zullen doen.’ Het is ook niet voor niets dat de opleidingsweek zo vroeg in het seizoen gepland staat. Dan moeten er normaal gesproken sneeuwvelden worden overgestoken. En sneeuwvelden zijn er zeker in juni. Voorbij Rifugio Martello (2610m) verdwijnt het pad onder een dikke laag wit. Nadat de reisleider van het moment het terrein heeft verkend, geeft hij de instructie om met één lange pas de sneeuw op te stappen: ‘Vlak langs de kant zitten vaak smeltholtes onder de sneeuw, daar zak je snel doorheen.’

Oriënteren in de alpen met de kaart bij de hand

Reisleiders klimmen over rotsen langs een knopentouw in de Alpen

Evenwichtsoefeningen op terrein met grote blokken in de alpen

Risicomanagement

Naast de praktijk staat ook theorie centraal. Vooraf lezen deelnemers zich in over de 3x3-methode voor risicomanagement in alpien terrein: een manier om voortdurend omstandigheden, terrein en groep te beoordelen. Want de meeste ongelukken in de bergen ontstaan niet door brute pech, maar door verkeerde beslissingen. Tijdens de week werd dat concreet: hoe ontwikkelt het weer zich? Hoe fit is de groep nog? Welke route is haalbaar? Reisleiders leren dat zulke afwegingen nooit statisch zijn, maar voortdurend terugkomen tijdens een tocht.

Evaluatie tijdens hun opleiding

Na elke dag volgde er een evaluatie. Eerst feedback van collega’s, daarna de scherpe blik van de opleiders. Bram: “We creëren bewust een veilige leeromgeving. Alleen als mensen hun zwakke punten durven laten zien, kunnen ze er beter van worden.”

Dat die aanpak werkt, was af te lezen aan de onderlinge verbondenheid van de reisleiders en de vele persoonlijke gesprekken die ze met elkaar voerden tijdens de opleidingsweek. En aan de sfeer in de hut, waar het slechts twee gram wegende spelletje mini-regenwormen voor veel vermaak zorgde in de avond.

Na een tussentijds evaluatiegesprek had elke reisleider een eindbeoordelingsgesprek met de twee opleiders aan het einde van de week. Een spannend moment, waarbij de reisleider ook wordt uitgedaagd om op zichzelf te reflecteren, iets wat meestal welbesteed was aan de ervaren reisleiders. Pierre: ‘We merkten dat het niveau bij deze al goed opgeleide reisleiders echt hoger was dan we gewend zijn. Daarom konden we deze week een stap verdergaan.’

Wat betekent dit voor jou?

Voor SNP is het simpel: een reisleider draagt een grote verantwoordelijkheid. Daarom investeren we voor ATL3-reisleiders fors in hun opleiding en hercertificering (iedere drie jaar verplicht opnieuw in de Alpen). Het resultaat? Reisleiders die stevig in hun schoenen staan, technisch vaardig zijn én het vertrouwen hebben om beslissingen te nemen als het erop aankomt.

Voor jou als reiziger betekent dat niet alleen een fijne groepsreis met een kundige begeleider, maar ook de zekerheid dat iemand naast je loopt die de bergen kent, vooruitdenkt en klaarstaat als het uitdagend wordt.

Dus krijg je zin in een pittige tocht over alpiene paden? Dan weet je dat SNP je meeneemt met mensen die écht zijn opgeleid voor de hoogtemeters.

Door: ‘Lex van den Bosch’
Foto’s: ‘Lex van den Bosch’