'In reizen kan ik mezelf volledig verliezen' Interview met Govert Schilling

Tekst door Roel van den Eijnde

GOVERT SCHILLING (61)
Terwijl zijn leeftijdsgenoten gingen voetballen of achter de meiden aan joegen, tuurde Govert Schilling (61, Meerkerk) in zijn jeugd naar de sterren. Het heelal fascineerde hem zodanig dat hij er zijn professie van maakte. In 2019 begeleidt hij voor SNP een eclipsreis naar de Chili. ‘Een zonsverduistering pakt echt alles en iedereen in’. ‘Ik probeer mijn verhaal altijd voor een brede doelgroep interessant te maken. Tegelijkertijd hoop ik ook dat studenten warm lopen voor de sterrenkunde’, zegt Govert Schilling met een stem die duidt op een opkomende verkoudheid. Hij roert in een plastic beker (slechte) automatenkoffie. Schilling heeft net een lezing achter de rug voor zo’n 150 leerlingen van een middelbare school in Tiel. In zijn typerende toegankelijke en enthousiaste vertelstijl heeft hij zijn gehoor een uur lang meegenomen in de wereld van de sterrenkunde. Het applaus was luid en oprecht. Per jaar geeft Schilling zo’n tien lezingen op scholen, naast een groot aantal voordrachten bij bedrijven, in boekhandels en bibliotheken. Ook heeft hij een groot aantal publicaties op zijn naam staan over sterrenkunde en ruimteonderzoek. Schilling is autodidact op het gebied van de sterrenkunde. Na zijn middelbare school studeerde hij HTS Werktuigbouwkunde in Utrecht, maar de oneindigheid van het heelal trok veel meer. ‘Die studie is zeker geen verloren tijd geweest: ik heb er mijn exacte denk raam aan overgehouden. Bovendien had ik niet kunnen doen wat ik nu doe als ik wel sterrenkunde was gaan studeren. Dan had ik me echt moeten specialiseren. Nu kan ik iets vertellen over een groot aantal verschillende onderwerpen. En ik heb tijd voor radio, televisie, schrijven en reizen.’

Moet je veel reizen voor je werk?
Ha, mág ik veel reizen? Ik ben eigen baas, dus dat bepaal ik gelukkig helemaal zelf. In dit beroep ben je veel onderweg. Een paar keer per jaar bezoek ik sterrenkundecongressen, in ieder geval altijd in de VS waar elk jaar in januari het grootste congres van de wereld wordt gehouden. Voor mijn boeken ga ik op bezoek bij observatoria over de hele wereld. Amerika, Chili, Australië. Altijd op bijzondere plekken. Soms midden in de woestijn. Als ik er dan toch ben, probeer ik er meteen een paar dagen vakantie aan vast te knopen. Low budget, want het moet wel betaalbaar blijven.

Hoe reis je dan rond?
De meeste gebieden waar ik kom, zijn enorm uitgestrekt. Met de beperkte tijd die ik heb, is wandelen of fietsen haast onmogelijk. Ik stap dus het liefst in de auto om mezelf te verliezen in een heel groot, weids, leeg landschap. Een jaar geleden was ik op een congres inSeattle. Na afloop heb ik een auto gehuurd en ben een week lang op de bonnefooi door de staat Washington gereden. Ik had wel een lijstje met hoogtepunten, maar verder reisde ik zonder een echt schema. Hoe ruiger het werd, hoe mooier ik het vond.

Reizen zonder echt doel, is dat wat je het liefste doet?
Eind 2009 ben ik in mijn eentje in vier maanden van Alaska naar Vuurland gereisd, een idee dat al heel lang borrelde. Ik deed het deels in een auto, maar heb ook hele stukken met het openbaar vervoer gereisd. Overnacht in goedkope, vaak primitieve hotelletjes. Een waanzinnige reis, een roadtrip bijna. Ik had niets voorbereid. Alleen een enkeltje gekocht naar het beginpunt in Fairbanks. Verder vier maanden helemaal niets vastgelegd. Als ik het na een paar weken zat zou zijn, kon ik zo naar huis. Maar het was briljant, het werd alleen maar leuker.

Wat maakte die trip zo bijzonder?
Mentale rust. Tijdens die vier maanden ontdekte ik dat dit was wat ik echt wilde. Het was ook een soort keerpunt in mijn leven. Voor die tijd stond dat in het teken van studeren, opgroeien, een baan zoeken, een relatie krijgen, kinderen opvoeden. Het gevoel de hele tijd bezig te zijn voor anderen. Niet dat dat vervelend was hoor, helemaal niet zelfs. Maar iets doen wat helemaal puur vanuit jezelf komt, zonder er over na te hoeven denken of te overleggen met anderen: heerlijk! Het was ook echt reizen, geen vakantie. Tijdens een vakantie ontdek je een bepaald gebied heel goed. Bij reizen gaat het meer om het proces, niet om de plek waar je heengaat.

Maar je kunt niet altijd vier maanden weg?
Helaas niet. Daarom ben ik na die trip ook lange-afstandwandelingen gaan maken. In etappes, want ik kan niet zo makkelijk weken achter elkaar weg. In een paar jaar tijd heb ik het hele Pieterpad gelopen. Dan gaat er overdag geen telefoon aan, heb ik geen internet. Niemand hoeft iets van mij. Het is misschien hetzelfde gevoel als thuis op het balkon gaan zitten niksen, maar dat kan ik niet. Ik moet wel bewegen. Op de Sint Pietersberg eindigde het Pieterpad en gaat als GR5 verder naar Nice. Het vormde een nieuw begin, ik heb de eerste 65 km er alweer opzitten. Ooit wil ik wel in Nice eindigen, maar het is geen moeten. Het is vooral een prettig vooruitzicht te weten dat je er af en toe een lang weekend of week uit kunt breken. Ik zie het als een uitlaatklep.

Werd het vroeger gestimuleerd om de kant van de sterrenkunde op te gaan?
Het werd zeker niet de kop ingedrukt, maar er was ook geen enorme belangstelling voor. Mijn vader vond het wel leuk, die had in zijn jeugd ook een korte sterrenkundebevlieging gehad. Ergens had hij een boekje liggen over sterrenkunde. Dus hij vond het wel interessant, maar zag het zeker niet als een beroep. Bij mij begon het als hobby.

 

Bestemmingen

Toen de kinderen klein waren, hebben we veel gekampeerd. Denemarken, Frankrijk, Engeland. Zodra ze wat ouder werden, maakten we trips buiten West-Europa. Turkije, maar ook een rondreis door het westen van de VS. Een prachtige reis. Mijn hart ligt nog het meest in het noorden van Chili. De landschappen in de Andes zijn buitenaards mooi. Die enorme weidsheid op grote hoogte, vulkanisme, uitgestrekte zoutvlaktes. Mongolië lijkt me ook nog wel eens mooi om heen te gaan. Ruig en uitgestrekt. Ik heb verder het vage plan om vanaf Amersfoort met de auto helemaal naar Wladiwostok te reizen met Mongolië als hoogtepunt. Verder staan de Noordkaap en een reis van het noorden van Italië helemaal naar Sicilië nog op mijn lijstje. Komend najaar ga ik in mijn eentje naar Zuid-Afrika en Namibië. Ik reis op dezelfde manier als in 2009 die vier maanden van Alaska naar Patagonië. Een auto huren en verder zie ik het wel.

De meeste jongens van 15 zitten op voetbal...
Voetballen kon ik niet en voor meisjes had ik onvoldoende lef. Op mijn 15e was er een sterrenkijkavond in Maarssen, waar ik ben opgegroeid. Dan kon je bij iemand in de tuin naar de sterren en de maan kijken. Ik zag toen voor het eerst Saturnus en was onmiddellijk verkocht. Meteen gaan sparen voor een eigen telescoop en na een tijdje kon ik er een kopen. Tweedehands, maar toch. En omdat ik mijn hele leven al had geschreven, ging die combinatie sterrenkunde en journalistiek daarna min of meer vanzelf.

Wat fascineerde je in het kijken naar sterren en planeten?
Voor ieder kind valt het kwartje een keer. Dat kan van alles zijn. Als het bij mij geen sterrenkunde was geweest, dan misschien archeologie. Bij mij gaat sterrenkunde over hele grote vragen. Over onze plek in het heelal, onze plaats tussen de sterren. Ik kom uit een betrekkelijk traditioneel protestants- christelijk milieu. Van jongsaf aan ben ik opgegroeid met het nadenken over en het aanboren van dit soort grote vragen. Inderdaad, over het bestaan van God en het ontstaan van de aarde. En dan ontdek je opeens dat er ook een wetenschappelijke benadering is van die vraagstukken. Dat vond ik fascinerend. Ik begon meteen aan van alles te twijfelen en ging op zoek naar een andere benadering.

 

 

VOORAANKONDIGING

ECLIPSREIS 2019 MET GOVERT SCHILLING
Beleef de totale zonsverduistering in de regio La Serena & Coquimbo, 500 km ten noorden van Santiago de Chile. Op 2 juli 2019 vindt in de namiddag weer dit bijzondere natuurfenomeen plaats. Wetenschapsjournalist Govert Schilling zal zijn passie en kunde een paar dagen vooraf en tijdens de eclips met je delen. We bezoeken tevens Tololo, een van de meest professionele sterrenwachten in deze regio. Chili is bij uitstek het land waar de waarnemingsomstandigheden ideaal zijn: dunbevolkt, geen storende lichtbronnen en nauwelijks bewolking. Om ten volle van de diversiteit van de centrale zone van Chili te genieten, proef je de heerlijkste wijnen tijdens een bezoek aan bodegas, wandel je door nationale parken als Fray Jorge en La Campana. We maken een boottocht naar Isla Damas, het enige eiland dat valt onder het Pinguino Humboldt NP dat betreden mag worden. Zeevogels, tuimelaars, zeeotters, pinguïns en onaangetaste stranden. Naast de havenstad Valparaíso met zijn houten gebouwen, prachtige muurschilderingen en klassieke 'funiculares', verkennen we ook te fiets en te voet de mooiste parken en monumenten van de hoofdstad van Chili. Het belooft een enerverende reis te worden.

Bekijk hier de eclipsreis naar Chili