Wandelen over de Schotse Buiten-Hebriden Van eiland naar eiland, dwars door een oerlandschap

De Buiten-Hebriden zijn een snoer schitterende eilanden voor de westkust van Schotland. Het klimaat is er onstuimig, het leven ruw, het zoute water alom aanwezig. 'Voor wandelaars die van uitwaaien houden is dit snoer van schitterende eilanden het perfecte decor', aldus SNP-productmanager Peter van Damme.

De Hebriden - een archipel van zeshonderd eilanden voor de westkust van Schotland - zijn befaamd onder natuurliefhebbers. En dat is niet zo gek. De naam betekent in het Noors 'eiland in een uithoek van de wereld' en die uithoek is vlak, wijds en kaal en wordt omspoeld door de zee. De eilanden worden bewoond door keuterboeren en vissers. Peter: 'In de pubs van de vissersplaatjes waar je overnacht kom je de locals tegen. Aan de bar met een smoky whisky in hun hand, hoekige types met stoppels en rode wangen, allemaal even gastvrij.' De Buiten-Hebriden bestaan van zuid naar noord uit de bewoonde eilanden Barra, Uist, Harris en Lewis. Het ene eiland is zo plat als een dubbeltje, het andere ruig en bergachtig, maar overal vind je uitgestrekte heidevelden, veenmoerrassen, kalkgraslanden en schitterende zandstranden. Het is het decor van de nieuwe 11-daagse individuele wandelreis die SNP aanbiedt.

Tekst: Nanda Raaphorst
Beeld: Mariëtte Weber 

Met SNP naar de Hebriden

Barradise

De reis begint in Oban, een levendige havenstad waar de klanken van doedelzakken mengen met de geuren van vis. Schepen varen af en aan. Peter: 'De ferry naar de Buiten-Hebriden is een avontuur op zich. Zeker als het stormt. Die tocht duurt uren, maar de tijd lijkt te vliegen als je het geluk hebt een dolfijn of een reuzenhaai te spotten.' Na zes uur doemen de Buiten-Hebriden op, eerst Barra. 'Dit kleine glooiende eiland met prachtige witte stranden is zo mooi dat het ook wel Barradise wordt genoemd.'

Via een kleine dam verbonden met Zuid-Barra bereik je Vatersay, een ruig rotsig eiland dat door de bewoners werd gered van de ondergang door een dam van oude houten pallets te bouwen bijeengebonden met zalmnetten. De navelstreng met Barra. Zwervend over Vatersay zie je de onbewoonde eilanden Sandray, Flodday, Lingay, Pabbay en Mingulay. 'Mooie wandelingen zijn die over het brede strand Tràigh Eais en dat van Tràigh Mhór, de landingsbaan van Barra. Grappig detail, de vluchtschema's veranderen mee met het tij.'

De schapen van Uist

De overtocht naar het noorden brengt je in South-Uist. Over de lengte van het eiland strekt zich een rotsige bergkam uit met hoge pieken als Beinn Mhor (2034m) en Hecla (1988m). In het zwarte turfland schitteren diepblauwe meren, de graslanden zijn bezaaid met schapen. Extreem wreed waren de 'Clearances' op Uist: het 'ontruimen' van het platteland door de landlords om er schapen te kunnen laten grazen, domweg omdat het land zo het meeste geld in het laatje bracht. Meer dan tweeduizend eilanders werden gedwongen verscheept naar Canada, in de totale Hooglanden ging het om tienduizenden gezinnen. 'Het is een absoluut dieptepunt in de geschiedenis van Schotland en valt niet te rijmen met de sfeer die hier hangt, juist door die vredig grazende schapen.'
De rondwandelingen op South-Uist voeren door het veengebied Loch Druidebeg en over het strand tussen Dreumasdal en Groighearraidh. In de vruchtbare gebieden achter de duinen liggen graslanden vol bloemen waartussen akkertjes zijn aangelegd met aardappelen en graan.

In North-Uist kun je een wandeling maken over de flanken van Langass Hill naar een kleine steencirkel en een bijzondere graftombe, Bharpha Langass. Nog noordelijker verken je de schitterende stranden van het Natuurreservaat Balranald, het domein van vele steltlopers en otters. Een langere, pittige route brengt je op de markante piramidevormige Eava. Op de top heb je bij helder weer een spectaculair uitzicht. Het ruige, desolate landschap krijgt op Harris, het volgende eiland, nog iets extra's.

Harris' gouden randje

'Wie op Harris voet aan wal op Harris zet, zal onder de indruk zijn van het ruige, bergachtige landschap. Wie verder naar het noorden wil, zal een van de schitterende kustwegen moeten nemen. Die langs de oostkust voert langs een ruig rotslandschap met baaitjes. Die langs de oostkust langs goudkleurige zandstranden waar de turkooisen zee over uitrolt. Eén van deze 'gouden stranden' is Luskentyre Beach. Het is onderdeel van je wandeling en werd ooit uitgeroepen tot het mooiste strand van het Verenigd Koninkrijk. Andere wandelroutes zijn uitgestippeld over het ruige rotsachtige Scalpay Island en naar het geïsoleerd gelegen Rhenigidale. 'Tot circa 1990 kon je het alleen bereiken via een smal pad langs de steile kust en door de bergen.' De grootste plaats van Harris is Tarbert. 'House of the Tweed' wordt het genoemd. Het kan zomaar gebeuren dat je achter een houten deur op een huisweverij stuit. Peter: 'Dat was een grappige ontmoeting. In een schaars verlichte ruimte zagen we een weefmachine, gekoppeld aan een fiets, kasten vol wol en Terry, de eigenaar van de spullen. Hij was bezig een tartan te weven, zo'n lap stof in een ruitenpatroon. Die lap zou vijftig meter lang worden, net genoeg voor maar vijf Schotse rokken, vertelde hij. Tien meter per rok dus, wat komt door al die plooien. Loodzwaar zijn die Schotse rokken. Terry stapte weer op en trapte verder, de draad door de schering en inslag. 'At least three weeks cycling to finish the fifty meters', zei hij nog. 

Leeg Lewis

De rit naar Lewis, voert eerst door een landschap van machtige bergen, vlakt daarna af en maakt plaats voor een uitgestrekt veengebied. Peter: 'Het eiland is compleet leeg, één groot vlak moeras is het.' Hoe de eilanders hier ooit geleefd hebben kun je meemaken in het tot museum omgebouwde visserdorp Gearrannan, vlakbij Carloway. De wandeling hier gaat langs stranden en over kliffen met diep onder je de zee. Een spectaculaire tocht is ook die naar de Butt of Lewis. 'Dit is de uiterste noordpunt van het eiland, waar een fiere bakstenen vuurtoren storm na storm doorstaat. De plek gaat door voor de winderigste van Groot-Brittannië. En het gekke is, na bijna twee weken uitwaaien valt die wind je niet eens meer op.'