Madagascar - Oog in oog met lemuren, 20 dagen Natuurexpeditie met primatologe Iris de Winter

« Terug naar overzicht
Voldoende deelnemers
Groepsreis - Natuur Rondreizen

Themareis vanuit hotels, lodges en kampementen

Dit najaar organiseert SNP Natuurreizen samen met het Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF) een heel bijzondere natuurreis in het noorden van Madagascar. Dit eiland raakte miljoenen jaren geleden los van het Afrikaanse vaste land wat resulteerde in een geheel eigen evolutie en biotoop. Hier vind je dieren en planten die je nergens anders ter wereld ziet. Lemuren, kameleons, vreemde insecten en de fretkat. De reis wordt begeleid door Iris de Winter, biologe/primatologe, directeur Apenheul Natuurbehoudfonds en reisleider voor SNP. Met haar bezoek je meerdere unieke, afgelegen natuurgebieden op dit tropische eiland. In Nationaal Park Sahamalaza leven de bijzonder zeldzame blauwoogmaki’s, in het fel blauwe water van Nosy Iranja snorkel je tussen de zeeschildpadden, in het Andrafiamena reservaat word je omringd door bijzondere bomen, lemuren, maki’s, vogels en slangen. Naast de blauwoogmaki gaan we ook op zoek naar de ernstig bedreigde goudkroonsifaka (Propithecus tattersalli), een van de zeldzaamste en meest charismatische lemuursoorten die er is. Het dier heeft een crèmekleurige vacht met harige oren en een opvallende gouden kroon.  

Uniek aan deze reis

  • Grote biodiversiteit in Ankarana en Montagne d’Ambre
  • Leer alles over de evolutie van lemuren
  • Nosy Hara: schildpadden, koraalriffen, walvishaaien en bultruggen
  • SNP-reisleider, primatologe en directeur Apenheul Natuurbehoudfonds: Iris de Winter
  • Luxe lodges, hotels en in werkelijk unieke kampementen in Sahamalaza NP en op het strand van Nosy Hara
  • Bezoek aan ANF-project Sahamalaza
  • Relaxt strandverblijf om te snorkelen en duiken
Zwaarte
Comfort

Interview met Iris de Winter

Van springende sifaka’s tot toeterende indri’s: de lemuren van Madagascar zijn even guitig als uniek. Op een speciale rondreis laat primatologe Iris de Winter je kennismaken met deze bijzondere diersoorten. Lees hier het interview dat we met haar hadden.

Dag tot dag

Madagascar - Themareis

Madagascar – het 4e grootste eiland ter wereld - raakte 160 miljoen jaar geleden los van het Afrikaanse continent. De meerderheid van de flora en fauna evolueerde op dit eiland geïsoleerd van andere diersoorten. Het heeft geleid tot een hoog percentage endemische soorten die nergens anders ter wereld te vinden is. Ontdek een land met prachtige gebergten, weelderige regenwouden en adembenemende landschappen, die zich lenen voor fantastische wandelingen. Een land met een bijzondere en vriendelijke bevolking, die een mix is van verschillende culturen en gebruiken. Dit alles maakt Madagascar tot een unieke bestemming ter wereld. Je gaat op zoek naar de zeldzame blauwoogmaki en leert over het onderzoek dat Iris aan deze diersoort heeft gedaan, wandelt door de regenwouden van Montagne d’Ambre, doorkruist de tsingy’s (unieke kalksteenformaties) en grotten van Ankarana National Park en sluit de reis af op het prachtige eiland Nosy Hara, met koralen, schildpadden en wellicht walvishaaien voor de deur. Je verblijft in comfortabele lodges en accommodaties, vaak aan de rand van prachtige wouden en kampeert enkele nachten. We kamperen twee nachten te midden van de natuur, in safaritenten met bedden, waarbij onze bagage wordt gedragen. We proberen zo min mogelijk tijd kwijt te zijn aan verplaatsingen, om onze tijd maximaal in de natuur te kunnen besteden. Tijdens de reis geniet je van de smakelijke Franse keuken en kleurrijke, tropische gerechten. Na de reis zal duidelijk zijn: Madagascar, met haar uitzonderlijke landschappen, unieke flora en fauna en in het bijzonder haar grote diversiteit aan lemuren, is nergens mee te vergelijken!

Dag 1-2

Vanaf Amsterdam reizen we via Parijs-Charles de Gaulle en la Réunion naar Nosy Be, een eiland in het uiterste noorden van Madagascar. We vertrekken in de loop van de middag en landen de volgende ochtend. Hier worden we verwelkomd door de chauffeur, die ons met de gereedstaande bus in een goed kwartier naar ons verblijf aan zee rijdt; tijd voor een verfrissende duik na de vlucht. We verblijven twee nachten op dit heuvelachtige eiland, waar veel ylang-ylang bomen groeien. Van de bloemen van deze boom wordt o.a. parfum gemaakt en het ruikt dan ook heel lekker op het eiland. 

Overnachting in

Nosy Be

Dag 3

Een dag om even bij te komen van de reis en te acclimatiseren op Madagascar. Maar we blijven zeker niet stilzitten. Er staat een excursie op het programma naar het Lokobe Special Reserve. Lokobe bestaat uit 740 ha beschermd bos op Nosy Be. Hier vindt u het laatst overgebleven laaglandregenwoud dat in deze regio te vinden is. Het reservaat staat bekend om de charismatische moormaki (Eulemur macaco) en de prachtige panterkameleon (Furcifer pardalis); een goede klimmer die maar zelden op de grond komt. 

Overnachting in

Nosy Be

Dag 4

Tijd voor meer avontuur! 's Ochtends vertrekken we vanaf het strand van Ambatoloaka met de boot over zee. De ochtend staat in het teken van varen op zee om dolfijnen en walvissen te spotten en te snorkelen. Misschien zien we zelfs wel een walvishaai! We genieten op het prachtige strand van Nosy Iranja van een verse lunch uit zee en zullen ons in de tenten installeren. Nosy Iranja bestaat uit twee kleine eilandjes, die met elkaar zijn verbonden door een witte strook zand. Aan beide kanten is het water felblauw en zwemmen veel zeeschildpadden. We kamperen dus op een unieke plek, direct aan zee. Met een beetje geluk hebben we uitzicht op zeeschildpadden die grazen en lucht happen op het zeegrasveld voor ons kampement. In de middag is er alle tijd op het eilandje te wandelen, relaxen of prachtig te zwemmen en snorkelen. Bij zonsondergang wacht een aperitief op ons en daarna eten we op het strand. 

Overnachting in

Nosy Iranja, kampement

Dag 5

's Ochtends verlaten we het idyllische eiland Nosy Iranja en varen per boot over zee, waarbij we de kustlijn van Madagascar volgen. We arriveren op het strand bij het dorpje Marovato, vanwaar we onze 2-3 uur durende pittige wandeling starten naar Sahamalaza National Park. Hier komen de bijzondere blauwoogmaki’s voor, een soort die tot één van 's werelds meest bedreigde primaten behoort. Zo’n 80 procent van het leefgebied van de blauwoogmaki is al verdwenen door boskap. Tijdens ons bezoek komen we alles te weten over deze dieren, hun bedreigingen, wetenschappelijk onderzoek en de beschermingsmaatregelen die getroffen worden om te voorkomen dat deze soort uitsterft. We verblijven in een kampement met (safari)tenten, bedden, en douches met stromend water. Na een heerlijk diner van het kampvuur kunnen we ons vergapen aan alle sterren, de melkweg of toch nog even op zoek gaan naar de nachtactieve dieren in het woud. 

Overnachting in

Nationaal Park Sahamalaza - Kampement

Dag 6

Tijd voor meer avontuur! 's Ochtends vertrekken we vanaf het strand van Ambatoloaka met de boot over zee. De ochtend staat in het teken van varen op zee om dolfijnen en walvissen te spotten en te snorkelen. Misschien zien we zelfs wel een walvishaai! We genieten op het prachtige strand van Nosy Iranja van een verse lunch uit zee en zullen ons in de tenten installeren. Nosy Iranja bestaat uit twee kleine eilandjes, die met elkaar zijn verbonden door een witte strook zand. Aan beide kanten is het water felblauw en zwemmen veel zeeschildpadden. We kamperen dus op een unieke plek, direct aan zee. Met een beetje geluk hebben we uitzicht op zeeschildpadden die grazen en lucht happen op het zeegrasveld voor ons kampement. In de middag is er alle tijd op het eilandje te wandelen, relaxen of prachtig te zwemmen en snorkelen. Bij zonsondergang wacht een aperitief op ons en daarna eten we op het strand. 

Overnachting in

Nationaal Park Sahamalaza – Kampement

Dag 7

Vandaag verlaten we onze unieke plek tussen de blauwoogmaki’s. Na het ontbijt wandelen we vroeg in de ochtends terug naar het strand, vanwaar we met onze boot naar het vasteland varen. Wie weet spotten we onderweg nog dolfijnen, een Madagaskarzeearend of keerkringvogels. We komen aan in Ankify van waar we met 4x4 auto’s doorrijden tot de Tsingy’s van Ankarana National Park. 

Overnachting in

Ankarana

Dag 8

Vandaag gaan we Ankarana National Park ontdekken. Dit gebied is een van de oudste parken in Madagascar en is gesticht in 1956. Het park is vooral bekend om de tsingy die hier liggen, een zeer zeldzaam natuurfenomeen. Het zijn grote, geërodeerde kalkstenen rotsformaties, ontstaan door miljoenen jaren van erosie. De toppen zijn spits en vlijmscherp. Ankarana Nationaal Park, dat zich uitstrekt over een oppervlakte van ruim 182 km², staat ook bekend om haar uitgebreide grottenstelsel met vleermuizen en vele stalagmieten, stalactieten en een netwerk van ondergrondse rivieren. Ook zijn in het park baobabbomen te vinden te midden van een woud vol endemische dieren en planten. Kortom, een spectaculaire plek met een grote diversiteit aan flora, fauna en geologische verschijnselen. 

Overnachting in

Ankarana

Dag 9

Na het ontbijt vertrekken we voor een 5 uur durende rit naar Joffreville in het noorden van Madagascar. Madagascar wordt in tweeën gedeeld door een gebergte dat van noord tot zuid over het gehele eiland loopt. De oost- en noordzijde van dit gebergte staat onder invloed van de Indische Oceaan en zijn bedekt met regenwoud. We verblijven de komende dagen in de Nature Lodge, een van de meest duurzame lodges van Madagascar. De lodge maakt gebruik van zonne-energie, en het eten wordt bereid met groenten en fruit uit eigen tuin. De lodge ligt nabij Montagne d’Ambre National Park en is de ideale uitvalsbasis voor natuurliefhebbers. Het nationale park is het oudste nationaal park op Madagascar. De natuur is hier weelderig met grote bomen, orchideeën en varens. We verblijven de komende twee nachten aan de rand van het woud. Na aankomst gaan we in de middag al op zoek naar verschillende lemuursoorten en bijzondere vogels, vlinders en kameleons die in dit gebied leven. 

Overnachting in

Joffreville - Nature Lodge

Dag 10

Vandaag maken we een prachtige wandeling door het regenwoud van Montagne d'Ambre, dat zich kenmerkt door een enorme variëteit aan flora en fauna. Het gebied bestaat uit 300.000 hectare vulkanisch gebied met hoogteverschillen tussen 800 en 1.475 meter. De bergketen kenmerkt zich door een uniek klimaat, dat koeler en natter is dan de omliggende gebieden. Het regent hier vrijwel iedere dag, dus een regenjas is aanbevolen. De lokale condities hebben geleid tot weelderige wouden met verbazingwekkende watervallen en meren. De natuur is hier divers met enorme boomvarens, lianen een overvloed aan medicinale planten, woudreuzen en orchideeën. Ook komen hier verschillende unieke vogelsoorten voor. We gaan op zoek naar een van de kleinste kameleons die op Madagascar leeft, de dwergkameleon (Brookesia minima), en een van de kleinste primaten ter wereld, de rode muismakei (Microcebus rufus).  

Overnachting in

Joffreville - Nature Lodge

Dag 11

Na een vroeg vertrek rijden we in 2 uur tijd naar een vissersdorpje, waar we aan boord zullen stappen van een boot die ons naar het afgelegen Nosy Hara brengt. Dit recent ontwikkelde marine nationaal park bestaat uit een groot eiland en verscheidene kleine eilandjes. Deze eilandjes zijn opgebouwd uit ‘tsingy’, net zoals we in Ankarana hebben gezien, maar dit keer omgeven door de zee. Een prachtige bezienswaardigheid. We zien verschillende ecosystemen, van baaien tot mangroves, zeegrasvelden en koraalriffen, waar het marine leven in overvloed aanwezig is. We gaan op zoek naar mooie stukken koraal, dolfijnen en zeeschildpadden. Neem je snorkelspullen mee, want rond Nosy Hara vind je prachtige, onaangetaste onderwaterlandschappen van koraal. Er is de mogelijkheid met de boot naar een unieke plek te varen om te snorkelen met indrukwekkende koralen met een hoge diversiteit aan marine leven. We kamperen een nacht op Nosy Hara. Aan land zullen we zoeken naar een van de kleinste dwergkameleons op deze planeet, Brookesia micra, een inheems diertje op deze eilanden. Ook gaan we op zoek naar gekko’s, vleermuizen, vogels en bijzondere planten die zijn aangepast aan de unieke omstandigheden op dit eilandje. 

Overnachting in

Nosy Hara - kampement

Dag 12

In de ochtend varen we terug naar het vaste land. We rijden vervolgens naar het startpunt van onze wandeling van ongeveer 2,5 uur langs een aantal schitterende, door palmbomen omzoomde baaien met een lokale gids. We lopen langs de Duinen- en de Duivenbaai en komen uiteindelijk uit op het strand Ramena, waar we verblijven. De wandeling biedt uitzicht op de prachtige zee, witte zandstranden en vogels. We nemen regelmatig een duik in het heldere water.  

Overnachting in

Lakana Ramena Antisranana (Diego Suarez)

Dag 13

Vandaag verlaten we de kust en rijden we in zo’n 5 uur naar het Iharana Bush Camp. In de middag zijn er verschillende wandelingen zijn mogelijk, maar we kunnen ook genieten van een duik in het meer. ’s Avonds kan er een nachtwandeling worden gemaakt door de tsingy-vegetatie. 

Overnachting in

Iharana Bush Camp

Dag 14

's Ochtends is het aangenaam wakker worden in onze accommodatie met een prachtig uitzicht op de tsingy’s, het meer en veel inheemse flora en vogels. We maken deze dag een uitdagende wandeling naar het hart van de tsingy’s, een unieke ervaring. U kunt ook vandaag de tijd nemen om bij te komen in deze schitterende omgeving en de tijd nemen alle ervaringen te verwerken. Even zwemmen, het meer op gaan per kano of een van de prachtige wandelingen maken behoort ook tot de mogelijkheden. We vinden in dit gebied naast meren en tsingy verschillende typen bos met kans op kroonmaki’s, kameleons en gekko’s. 

Overnachting in

Iharana Bush Camp

Dag 15

Vandaag gaan we op zoek naar een van de zeldzaamste en meest charismatische lemuursoorten die er is: de goudkroonsifaka (Propithecus tattersalli). Het dier heeft een crèmekleurige vacht met harige oren en een opvallende goude kroon. 's Ochtends vertrekken we vroeg naar Daraina, zo’n 3.5 uur rijden vanaf onze lodge. Daraina is mooi stuk loofbos dat beschermd is, omdat dit de enige plek is waar de ernstig bedreigde goudkroonsifaka voorkomt. En hier hebben de andere lemuren in dit gebied, zoals de Sanfordsmaki, kroonmaki, aye-aye, vorkstreepmaki en verschillende soorten kat- en muismaki’s, voordeel aan. Ook zitten er veel unieke vogelsoorten in dit gebied, zoals verschillende soorten vanga’s, de Madagaskar kuifibis, kuifcoua en Madagaskar kiekendief. In de avond komen we weer terug op de lodge. 

Overnachting in

Iharana Bush Camp

Dag 16

We vertrekken vandaag weer richting het zuiden tot de havenplaats Ankify. Vanaf hier nemen we de boot naar Nosy Komba, een eiland ten zuiden van Nosy Be. Nosy Komba is een prachtig eiland waar we de reis perfect af kunnen sluiten. Het eiland wordt omringd door kalm, kristalblauw zeewater met de mooiste onderwaterwereld van Madagascar. We blijven in een fijne lodge aan zee, waar we twee volle dagen kunnen genieten op en nabij dit paradijselijke eiland. 

Overnachting in

Nosy Komba, Jardin Vanille

Dag 17-18

Deze twee dagen heb je de mogelijkheid om te genieten van het natuurschoon, de tropische vegetatie en de diersoorten op en om het eiland. Je kunt gaan snorkelen of duiken of wellicht nog een walvishaai-excursie te maken. We hebben in dit seizoen een vrij grote kans deze indrukwekkende dieren te zien. Als je nog geen genoeg heeft van het bos en lemuren, dan kunt u altijd nog een dagje terug naar het mooie Lokobe om nog een keer op zoek te gaan naar de moormaki’s. 

Overnachting in

Nosy Komba, Jardin Vanille

Dag 19-20

Na een laatste ontbijt vliegen we rond het middaguur vanaf Nosy Be naar la Réunion van waar we via Paris-Charles de Gaule terugvliegen naar Amsterdam. Hier komen we de volgende ochtend aan (dag 20), een hele ervaring rijker! 

Sahamalaza National Park

In Sahamalaza National Park werken rangers en onderzoekers nauw samen om de situatie van de blauwoogmaki’s in kaart te brengen. Het grootste probleem is ontbossing. De bossen hebben plaatsgemaakt voor landbouwgrond. Daarnaast wordt er op deze bijzondere lemuursoort gejaagd en zijn er momenteel nog slechts enkele duizenden dieren over. Inmiddels is er een intensieve samenwerking ontstaan met de lokale bevolking en zijn de leefomstandigheden in dit gebied sterk verbeterd. Er zijn waterputten gebouwd en er is uitleg gegeven over duurzame rijstteelt. Ook is de werkgelegenheid en het onderwijs verbeterd, waarbij een deel van de lokale bevolking is opgeleid tot gids binnen het ecotoerisme. Dit alles heeft als doel bewustwording te creëren bij de lokale bevolking over het belang van natuurbescherming. Door de leefomstandigheden van de lokale bevolking te verbeteren en nieuwe bronnen van inkomsten te genereren, hoeft de bevolking niet meer te jagen op de blauwoogmaki’s, die nabij de dorpen leven en kunnen ze ontbossing beperken. De lokale rangers worden opgeleid om de bossen te beschermen, er worden brandgangen aangelegd en er zijn herbebossingsprojecten gestart. Inmiddels is het gebeid officieel uitgeroepen tot UNESCO Biosfeer Reservaat en neemt het aantal blauwoogmaki’s langzaam weer iets toe. Door dit gebied te bezoeken ondersteunen we dit project en het behoud van blauwoogmaki’s en de bossen waarin zij leven. Met onze komst helpen we de lokale bevolking direct aan werkgelegenheid en dus extra inkomsten. Hierdoor ontstaat minder druk op het bos en de blauwoogmaki’s.

Blader door het programma

Reisdetail

Over de accommodaties

Tijdens deze reis overnachten we in een mix aan middenklasse tot luxe lodges, hotels en drie kampementen met zeer eenvoudige voorzieningen. In alle lodges en hotels staan je tweepersoonskamers ter beschikking met eigen WC/douche. Vier overnachtingen vinden plaats in drie kampementen (Nosy Iranja, Sahamalaza en Nosy Hara). Het kampement Sahamalaza bestaat uit een combinatie van safari-tenten en koepeltentjes. Je slaapt in de safaritenten op bedden met een matras. De koepeltentjes zijn een stuk eenvoudiger en niet voorzien van bedden met matrassen. Het sanitair wordt in dit kamp gedeeld en bestaat uit 2 douches en 3 WC's. Het kampement in Nosy Hara beschikt over eenvoudige koepeltentjes voor 3 personen waar je met 2 personen in slaapt. Simpele matjes, een kussen en een laken zijn aanwezig. Neem wel je eigen kussensloop en een dun slaapzakje (eventueel met lakenzak) mee. Voor picknicktafels en lampen wordt gezorgd, zo ook voor de 'douche' (met een emmer) en een WC. Het kampement op Nosy Iranja bestaat uit standaard tentjes met matrassen op een soort vlonder verhoging erin, kussen en laken aanwezig, er staan eettafels en is een een “douche” (met emmer) en wc.

Alle accommodaties en hun locaties zijn met zorg geselecteerd op kwaliteit, ligging en duurzaamheid. De meeste lodges en hotels beschikken over niet meer dan 12 kamers, alleen de hotels in Nosy Be (dag 2 en 3) en Lakana Ramena (Diego) (dag 12) zijn iets groter (respectievelijk 35 en 27 kamers). Deze accommodaties beschikken over een restaurant en de kamers zijn voorzien van een privé WC/douche en alle bedden hebben een muskietennet. 
Omdat muskietennetten niet altijd even zorgvuldig worden behandeld, kan het voorkomen dat er gaten in de netten zitten.  Je kunt er ook voor kiezen je eigen (geïmpregneerde) muskietennet mee te nemen. 

Overal is er elektriciteit waar je accu's en batterijen kunt opladen, behalve tijdens het verblijf in de kampementen. Je kunt hiervoor extra batterijen/accu's of een powerbank meenemen. Bedenk wel dat het voor kan komen dat de elektriciteit voor kortere tijd uitvalt. 

Apenheul Natuurbehoudfonds

In 2016 is met geld van het Apenheul Natuurbehoudfonds het Ankarafa kampement in Sahamalaza verder ontwikkeld. In het reeds bestaande kamp, dat midden in de natuur ligt, zij in 2016  nieuwe safaritenten en een douche geïnstalleerd en zijn er goede bedden en matrassen geplaatst. Deze upgrade maakt het bezoek aan het blauwoogmakiproject, dat Apenheul steunt, meer comfortabel. Verder hebben de gidsen trainingen gevolgd in de identificatie, het gedrag en het volgen van lemuren en andere unieke dieren in dit gebied. Het lokale team in het kamp kan ook ontzettend lekker koken! SNP wil in samenwerking met Apenheul duurzaam ecotoerisme in dit gebied stimuleren, om de lokale bevolking een motivatie te geven om de bedreigde blauwoogmaki te beschermen.

Eenpersoonskamer/-kampement

Mocht je alleen willen reizen dan dien je een eenpersoonskamer (13 nachten) en een eenpersoonstent (4 nachten) te boeken. 

Over de maaltijden

Tijdens de reis zijn alle ontbijten vanaf dag 3 t/m dag 19, lunches vanaf dag 3 t/m dag 15, en diners op dag 4, 5, 6, 11, 13, 14 en 15 inbegrepen. De overige dagen kun je zelf bepalen waar je dineert of luncht. 

Inbegrepen

  • Heen- en terugreis
  • 17 overnachtingen
  • alle ontbijten vanaf dag 3 t/m dag 19
  • lunches vanaf dag 3 t/m dag 15
  • diners op dag4, 5, 6, 11, 13, 14, 15
  • Alle transport conform programma
  • Diensten chauffeur
  • Boot tussen Nosy-Be en Nosy Iranja
  • Boot tussen Nosy Iranja en Wandel startpunt Sahamalaza
  • Boot tussen wandelstartpunt Sahamalaza en Ankify
  • Boot vanaf Diego tot Nosy- Hara en terug
  • Entree en gids (Ankarana NP, Montagne d’Ambre NP, Sahamalaza, Nosy Hara , Daraina en Iharana)
  • Lokale gids tijdens de 3 Baaien wandeltocht bij Diego-Suarez
  • SNP-reisleider & primatoloog Iris de Winter
  • Digitale reisinformatie

Niet inbegrepen

  • overige maaltijden en drankjes
  • optionele excursies
  • inentingen
  • verzekeringen
  • visum
  • persoonlijke uitgaven (o.a. fooien)

Reisinformatie

Alle benodigde reisinformatie ontvang je ruim 2 weken voor vertrek digitaal in Mijn SNP.

Over de activiteiten

Deze reis is voor iedereen met een goede conditie te maken. Ook al is het geen wandelreis, je dient beslist goed ter been te zijn. Er vinden een paar wandelingen plaats naar kampementen waarbij het maximale hoogteverschil 275 meter bedraagt. We leggen maximaal 10 km af per dag. Naast de hoogtemeters kan het terrein wat glad en ongelijk zijn. Tezamen met een vochtig klimaat betekent dat het soms even doorbijten is.

Je wandelt slechts met je dagrugzak gevuld met een regenponcho, lunchpakket, camera, veldfles en je persoonlijke waardevolle spullen. Alle bagage wordt vervoerd. Bij de ontwikkeling van de reis is bewust gekozen voor zo min mogelijk verplaatsingen over de weg en geen binnenlandse vluchten. Dit alles voor een maximale natuurbeleving. We leggen een paar trajecten af met 4x4 auto's en een enkele keer met een eigen bus. Tijdens de reis valt er zoveel te horen en te zien dat we de tijd nemen om hiervan te genieten. Uiteraard houden we met alle activiteiten zoveel mogelijk rekening met iedereen. We raden je in ieder geval aan om uitgerust en met een goede conditie aan deze unieke reis te beginnen.

Geschikt voor kinderen

Deze reis is geschikt voor iedereen die minimaal 18 jaar is.

Praktische informatie

Vluchtinformatie

Bij deze reis is de intercontinentale vlucht inbegrepen. Je vliegt met Air Austral  via Parijs en Reunion naar Nosy Be v.v.

Vluchtschema

Heenreis

UU 8741 Amsterdam – Parijs Charles de Gaulle 14.50  - 16,10 uur
UU 974 Parijs Charles de Gaulle  - Reunion 19.30 – 09.30 uur *
UU 203 Reunion – Nosy Be 10.15 - 11.05 uur

Terugreis

UU 204 Nose Be – Reunion 12.00 - 14.40 uur
UU 975 Reunion – Parijs Charles de Gaulle 21.00 – 05.30 uur *
UU 8240 Parijs Charles de Gaulle – Amsterdam 07.10 – 08.35 uur

*) aankomst volgende dag 

Bovenstaand vluchtschema biedt een indicatie en kan nog wijzigen. Je definitieve vluchtschema ontvang je samen met je e-ticket binnen 3 weken voor vertrek.

Voor reizigers met de Nederlandse nationaliteit is voor Madagaskar een paspoort vereist dat na afloop van de reis nog zes maanden geldig moet zijn. Tevens is er een visumplicht. Dit visum kost € 20,- per persoon. Het visum is tegen contante betaling bij aankomst op de luchthaven verkrijgbaar en is geldig voor maximaal 30 dagen.


 

Madagascar ligt op het zuidelijk halfrond waardoor de seizoenen tegenovergesteld zijn aan die in Nederland/België. Het klimaat op Madagascar wordt bepaald door overwegend zuidoostelijke passaatwinden. De meeste regen valt in het subtropische oosten. Voordat de wolken arriveren boven de centrale hooglanden is de meeste neerslag reeds gevallen. Het westen en zuiden zijn de regio’s met de minste neerslag, er heerst een semi-woestijnklimaat met in het uiterste zuiden slechts een regenval van 50 mm regen per jaar.

In zijn algemeenheid zijn er twee seizoenen te onderscheiden in Madagascar. Het hete en regenachtige seizoen loopt van november tot aan april, het koelere en droge seizoen van mei tot oktober. Voor de reisperiode eind september en begin oktober is bewust gekozen vanwege de droge periode en de temperaturen die dan nog niet zo hoog oplopen. Het droge seizoen is relatief lang in vergelijking met dat van het centrale en oostelijke gedeelte van Madagascar, Het noorden is zo groen doordat zelfs in de droge maanden, er af en toe een regenbui valt. Deze korte buien zijn aangenaam, ze koelen alles even goed af en de meeste regen valt in de nacht.

Op reis gaan betekent een onvermijdelijke CO2 voetafdruk. Ook deze reis naar Madagascar ontkomt daar niet aan. Hoe groot is mijn voetafdruk? In onderstaand cirkeldiagram kun je zien welke voetafdruk jij achterlaat met je reis.

Hoe kan ik mijn voetafdruk compenseren? SNP zorgt voor CO2 compensatie bij alle landarrangementen die wij aanbieden, inclusief overnachtingen, excursies en transfers. Wanneer je ook je vlucht bij SNP boekt, dan zorgen wij ook daar voor een volledige CO2 compensatie. De kosten hiervoor vind je terug op je offerte of reisovereenkomst.

Om je een idee te geven van CO2 besparing: met 10 zonnepanelen op je dak bespaar je jaarlijks ongeveer 1200 kilo CO2. Meer lezen? Kijk op snp.nl/co2neutraal.

Over onze lokale partner

De partner van SNP zet zich in Madagascar in om milieubewuste reizen te organiseren, met respect voor de Malagassische cultuur, de flora en de fauna. Madagascar staat bekend om haar natuurlijke rijkdom. Vele plant- en diersoorten zijn endemisch. Helaas is het ook een van de armste landen ter wereld. De inzet van onze partner is van groot belang om de hoge biodiversiteit in Madagascar te behouden, aangezien toerisme een van de belangrijkste inkomstenbronnen van het eiland is. 

Onze lokale partner draagt haar steentje bij aan herbebossing. Om de CO2-uitstoot van de met onze lokale partner reizende toeristen te compenseren, planten ze bomen voor, met name, het huisvesten van dieren. Er zijn inmiddels al ruim 5000 bomen geplant. Daarnaast werken ze altijd samen met lokale leveranciers en zorgen ze voor duurzame activiteiten tijdens de reizen. Hierbij kun je denken aan gebruik maken van lokale, ecovriendelijke lodges/hotels, natuur georiënteerde excursies, wandelingen, fietstochten en traditionele boottochten om het gebruik van auto’s en bussen te verminderen. 

Ook committeert onze partner zich aan een aantal certificeringen waarbij continue commitment vereist is door jaarlijkse controles. De standaarden zijn hoog. Ze zijn o.a. Travelife Certified. Travelife is een toonaangevende organisatie die agenten, touroperators (als SNP) en accommodatiehouders traint en certificeert op het gebied van verduurzaming. Travelife, in 2007 opgericht door de ANVR, ABTA (tegenhanger van de ANVR in Engeland) en enkele universiteiten, ondersteunt bedrijven om de negatieve impact van toerisme te verkleinen en de positieve gevolgen te bevorderen.  Denk hierbij aan verantwoord management, sociaal-economische factoren, culturele factoren en de gevolgen voor de natuur (aanspreken van natuurlijke bronnen, verminderen vervuiling en behoud biodiversiteit en landschappen). Travelife certificeert op basis van internationaal erkende criteria opgesteld door GSTC (Global Sustainable Tourism Council) en beloont behaalde resultaten met de status Travelife Partner of, het hoogst haalbare, de status Travelife Certified. Om de twee jaar wordt een bedrijf opnieuw getoetst. 

Onze partner is tevens lid van The Code, een internationale organisatie die seksuele uitbuiting van kinderen wil voorkomen - en ze ondersteunen ABECOLE, een organisatie die zorgt voor kinderen in een armoedesituatie door het bieden van onderwijs en gezondheid.  

De munteenheid van Madagascar is de Ariary Malagasy (MGA). Kijk voor de actuele wisselkoers op: www.oanda.com of www.xe.com.
Verder zijn de volgende zaken van belang:

  • bij aankomst op de luchthaven van Antananarivo, kun je Ariary’s pinnen of euro’s wisselen;
  • je kunt steeds beter pinnen in de grote steden (VISA/MasterCard) 
  • mocht je een credit card (Visa, Mastercard is in opkomst) hebben, neem deze dan mee uit voorzorg
  • neem minimaal € 20 mee aan contanten om bij aankomst je visum te betalen (bij voorkeur in biljetten van 5, 10 of 20; zorg ervoor dat alle biljetten intact/onbeschadigd zijn);
  • de banken zijn geopend van 08.00 tot 16.00 uur en gesloten in het weekend en de middag voor een feestdag;
  • het is verboden de Ariary Malagasy (MGA) in Madagascar in en uit te voeren.

Ter plaatse zijn een aantal onkosten voor eigen rekening. Denk hierbij aan het visum (bij aankomst op de luchthaven te regelen), een aantal lunches en diners (t.w.v. ca.  € 250,-), fooien, persoonlijke uitgaven en een aantal excursies die je vanuit Nosy Komba of Nosy Be kunt ondernemen (prijzen bij benadering):

  • BEZOEK AAN NOSY TANIKELY - 
    minimum 02 deelnemers
    Zonder lunch 45 euro pp
    Met lunch 60 euro pp
    Bij meer dan 2 personen korting 
  • BEZOEK AAN NOSY KOMBA WANDELEN 
    minimum 02 deelnemers
    Eiland over wandelen met gids zonder lunch 50 euro pp
    Elke persoon meer vanaf 2 personen  25 euro pp
    Er kan in het lokale dorpje een lunch worden georganiseeerd.
  • BEZOEK NOSY KOMBA GEMOTORISEERD
    minimum 02 deelnemers
    Met een gemotoriseerde pirok rondje eiland 50 euro pp
    Mogelijk lokaal ergens te eten
    Elke persoon meer vanaf 2 personen 25 euro pp
  • EXCURSIE OVER NOSY BE: met Hellville, arbre sacree, Waterval etc.: 45 euro p.p.          

Tijdens de reis verplaatsen we ons per 4x4 auto's en incidenteel in een bus voor privé gebruik. Verder maken we een aantal keren gebruik van een boot. 

Wij raden je aan om uitgerust en met een goede conditie op reis te gaan. Ook al is wandelen niet het doel van deze reis, er zitten wel een paar wandelingen bij. Het maximale hoogteverschil tijdens deze reis bedraagt 400 meter. We adviseren je om goed ingelopen schoenen mee te nemen. Op deze manier geniet je meer van deze reis.

  • Weekendtas/rugzak
  • Kleine reistas
  • Dagrugzak
  • Wandelschoenen (goed ingelopen en goed profiel)
  • Slippers/sandalen (voor o.a. verblijf kampementen)
  • Luchtige kleding
  • Katoenen kleding met lange mouwen/pijpen
  • Regenponcho 
  • Warme fleece/trui 
  • Wind- en waterdicht jack
  • Zwemkleding
  • Sneldrogend handdoekje
  • Lakenzak
  • GELDIG paspoort
  • Kopieën van reisdocumenten
  • Zonnebril, zonnehoed (of pet) en zonnebrandcrème
  • Lippencreme met UV-filter
  • Anti-insectenmiddel/muggenspray
  • Eventueel zakmesje  
  • Verrekijker
  • Zaklamp
  • Veldfles
  • Accu's (voor telefoon, batterijen, tablets)
  • Powerbank en extra accu's/batterijen 
  • Toiletartikelen (biologisch afbreekbaar)
  • EHBO eenvoudige middelen

  • Je hoeft nergens tijdens deze reis met je bagage te wandelen. Wij adviseren je bagage mee te nemen in een weekendtas, zachte koffer of rugzak. Met klem raden we het reizen met een harde koffer af. Een dagrugzak voor veldfles, regenponcho, camera en eventueel een verrekijker is voldoende. Neem tevens een kleine reistas  mee waarin je de bagage kunt plaatsen die je nodig hebt voor de overnachtingen in de kampementen. Deze bagage wordt voor je gedragen. Je weekendtas/zachte koffer/rugzak kun je veilig achterlaten.
  • Neem een veldfles mee met een minimale inhoud van 1 liter. Als groep kopen we flessen water van 1,5 liter. Niet fijn wat betreft plastic, maar hiervoor is (nog) geen andere oplossing voorhanden.
  • Neem bij voorkeur biologisch afbreekbare toiletartikelen mee. Vooral in de kampementen is dit redelijk essentieel, want hier loopt het water direct het bos en de rivier in.
  • Toiletpapier kopen we in namens de gehele groep.
  • Een lakenzak heb je alleen nodig in de kampementen voor als je dit frisser vindt. Je krijgt wel een slaapzak, maar die is wat ‘smoezelig’. Voor een paar euro kun je een lichte (katoenen) lakenzak verkrijgen die niet behandeld o.i.d. hoeft te zijn. Een gewone dunne katoenen lakenzak is voldoende.
  • Je kunt ook muskietennetten voor over het bed meenemen, al dan niet geïmpregneerd. De netten die in de hotels over de bedden hangen hebben nog wel eens gaten.

31-3-2023
Tot op heden functioneert de website voor de elektronische registratie nog steeds niet naar behoren. De autoriteiten op Madagascar zijn zich hiervan bewust. Tot nader bericht accepteert de immigratie op Madagascar de aanvraag van een visum zonder elektronische vooraanmelding. Probeer wel vanuit Nederland/België je aan te melden via de link http://www.evisamada.gov.mg/en/ . Mocht dat niet lukken, geen probleem. Zonder bewijs van elektronische registratie en autorisatie blijft het tot nader order mogelijk om ter plaatse op de luchthaven van Antananarivo een visum aan te schaffen. Betaal in dat geval ook NIETS online, maar alleen bij aankomst op de luchthaven.

Deze reis wordt begeleid door primatologe én SNP-reisleider Iris de Winter.

Sinds 2019 is Iris directeur van het Apenheul Natuurbehoudfonds (ANF). Het ANF bestaat sinds 1994 en levert wereldwijd een bijdrage aan de overlevingskansen van bedreigde apensoorten. Dit doet zij door middel van lokale (natuur)educatie, onderzoek en het beschermen en uitbreiden van natuurgebieden. Deze natuurgebieden zijn van levensbelang voor het voortbestaan van apen, de biodiversiteit in het gebied en de lokale bevolking

In 2018 promoveerde Iris aan de Universiteit van Wageningen op haar onderzoek ‘s Lemurs on a Sinking Raft?'. Madagascar kent enorme contrasten: aan de ene kant zijn de lokale bewoners relatief arm, vindt er ontbossing plaats en worden veel dieren met uitsterven bedreigd. Aan de andere kant is de uitgestrektheid van de natuur, de bijzondere geologische geschiedenis en de diversiteit aan endemische dier- en plantensoorten ongeëvenaard. Iris ontwikkelde een sterke motivatie om de natuur ter plaatse te onderzoeken en te begrijpen en daarmee beter te kunnen beschermen. Daarom richtte zij zich in haar promotieonderzoek op de gevolgen van menselijke verstoringen op de gezondheid van lemuren en heeft hierover meerdere wetenschappelijke artikelen gepubliceerd. Ze heeft in veel verschillende geïsoleerde veldlocaties gewerkt over het hele eiland en kent het land Madagascar en haar cultuur daarom door en door.

Iris begeleidt al jaren reizen voor SNP, organiseert ze cursussen over natuurbescherming in zuidelijk Afrika, is ze werkzaam als coördinator van de cursus 'Wildlife Conservation' aan de Universiteit van Utrecht, en als onderzoekscoördinator voor Apenheul in een project dat bijdraagt aan de bescherming van de zeer zeldzame blauwoogmaki. Vanwege haar deskundigheid en passie voor de natuur op Madagascar en de lemuren in het bijzonder, verrijk je je kennis op een aangename manier. Je krijgt toegang tot gebieden waar toeristen normaal gesproken niet komen. Iris en de ter plaatse vele lokale gidsen zullen er alles aan doen om je reisplezier zo groot mogelijk te maken.

Al onze reisleiders hebben een uitgebreid, door professionals uitgevoerd programma bij SNP-Opleidingen gevolgd, waar ze getraind worden in o.a. oriëntatie, veiligheid, Basic Life Support en waarbij respect voor natuur, cultuur en milieu natuurlijk aan de orde komen. Maak kennis met de reisleiders.

Voor een verblijf op Madagascar heb je een paspoort nodig, dat bij vertrek nog minimaal 6 maanden geldig is.

N.B.
Wij raden je aan om een kopie van je paspoort mee op reis te nemen en dit apart te bewaren van het paspoort.

N.B.
Wijziging van deze informatie is altijd mogelijk! Neem daarvoor contact op met de ambassade of een consulaat van Madagascar (zie nuttige adressen). Ook wanneer je niet de Nederlandse nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden.

Medisch paspoort
Een Europees Medisch Paspoort (EMP) is geen geldig grensdocument! Maar het is wel erg handig voor mensen die met regelmaat medicijnen (moeten) innemen. Het is verkrijgbaar bij o.a. huisarts, apotheek, medisch specialist of GGD. Op het EMP vermeldt de arts gegevens over ziekte en de benodigde medicijnen. Met dit document voorkom je problemen bij de douane. Meer informatie vind je op EMP en douane. Voor het meenemen van medicijnen die onder de Opiumwet vallen, is een aparte vergunning nodig (zie medicijnen Opiumwet).

Voor reizigers met de Nederlandse- of Belgische nationaliteit is een visum voor Madagascar vereist voor een verblijf van maximaal 30 dagen. Dit visum kun je vooralsnog op de luchthaven bij aankomst in Antananarivo aanschaffen en betalen in cash (€ 35 pp of US$ 37 pp). Daarnaast dien je uiterlijk 72 uur van tevoren een “elektronische registratie” aan te vragen om het land binnen te mogen reizen. Klik op deze LINK om je elektronisch te registreren.

Deze registratie is onlangs (juli 2019) ingevoerd en behelst o.a. een snellere doorstroming bij aankomst op de luchthaven. Deze  registratie dien je uiterlijk 72 uur voor aankomst in Madagascar aan te vragen. Wij raden je aan dit ruim op tijd te doen en niet tot het laatste moment te wachten.

Je paspoort dient minimaal 1 lege pagina te bevatten. Een pasfoto is niet nodig. Het visum is geldig voor een maximaal verblijf van 30 dagen.

N.B. Wijziging van bovenstaande informatie is altijd mogelijk. Ook wanneer je niet de Nederlandse of Belgische nationaliteit bezit, kunnen afwijkende bepalingen gelden. De meest actuele informatie is te vinden op de website van het consulaat van Madagascar in Rotterdam of de ambassade van Madagascar in Brussel. 

Als je op reis gaat, dien je goed uitgerust te zijn en over een goede gezondheid en conditie te beschikken. Hierdoor kunnen ongemakken, als 'reizigersdiarree' veroorzaakt door een ander klimaat, de hoogte en vreemd voedsel tot een minimum worden beperkt.

Gezondheidszorg
In een tropisch land als Madagascar komen ziekten voor die bij ons niet bestaan of die al enige tijd naar de geschiedenisboekjes zijn verwezen.
Zorg ervoor dat je met een goede ziektekosten- en/of reisverzekering afreist naar Madagascar.

Medicijnen

Gebruik je medicijnen op doktersvoorschrift, neem dan een medicatielijst en voldoende voorraad vanuit Nederland mee voor de duur van je verblijf in duidelijk gemerkte verpakkingen. Let op mogelijke invoervoorwaarden van de medicijnen. Dit voorkomt problemen met de douane (zie ook 'medisch paspoort'). Heb je speciale aandoeningen, dan is het zeer aan te raden een codicil/talisman te dragen. Mocht er (plaatselijke) reisleiding zijn, licht hen dan in over je medicijngebruik en eventuele allergieën voor bepaalde medicijnen. 

Hygiëne
Goede hygiëne is erg belangrijk tijdens je reis. We raden aan je handen vaak en goed te wassen, zeker na toiletbezoek en voor het eten. Een paar pakjes ‘wetties’ komen op veel momenten goed van pas. Met de hygiëne op Madagascar is het minder gesteld dan in Nederland. Pas op met wat je eet. Wees voorzichtig met het eten van o.a. vlees, salades, ijs en geschild fruit. Vaak wordt gefrituurd eten in vervuilde palmolie bereid, iets waar je erg ziek van kunt worden. Voorzichtigheid geboden! Drink alleen gekookt of met jodium gedesinfecteerd water of gebotteld mineraalwater. Wees ook voorzichtig met onverpakt ijs en ijsblokjes.

EHBO
Je dient zelf te zorgen voor enkele EHBO-spullen, o.a. pijnstillers, pleisters, compeed, jodiumtinctuur, norit, immodium, zakjes ORS tegen uitdroging door diarree, sporttape, rekverband, evenals lippenzalf, zonnebrand, zonnebril, ed. 

Praktisch

  • Neem tijdens wandelingen bij warm tot zeer warm weer 3 liter drinkwater per persoon mee.
  • Draag je lenzen, neem ook een reservebril (met zonneglazen!) mee. Na verloop van tijd kan het moeilijk worden lenzen zonder stof in te doen! Droge lucht vermindert het draagcomfort.
  • Voldoende luchtige kleding ter bescherming tegen felle zon (lange broek en lange mouwen!). Draag altijd een hoofddeksel of hoofddoek of wikkel een sjaal om je hoofd, net als de bedoeïenen.
  • Het boekje 'Hoe blijf ik gezond in de tropen’  verstrekt praktische informatie over hoe gezond te blijven in het buitenland. De boekjes zijn te koop bij website winkels, betere boekhandels en buitensportzaken. 

Verplicht

Als je een overstapt hebt via een land waar gele koorts voorkomt dan is een gele koorts-vaccinatie verplicht. Op Madagascar zelf komt geen gele koorts voor. Een cholera stempel is altijd vereist. 

Aanbevolen

Malaria profylaxis wordt sterk aanbevolen. Het te gebruiken anti-malariamiddel is persoonsgebonden. Laat je informeren over de risico's op o.a. buiktyfus, hepatitis B, tuberculose, dengue (knokkelkoorts), rabies, mazelen en builenpest (regio's Mandritsara, Soanierana, Ivongo, Ikongo en Tsiroanamandidy).

Malaria

In Madagascar komt het hele jaar malaria voor en speciaal in het kustgebied. Om risico's zoveel mogelijk uit te sluiten zijn bescherming tegen muggenbeten en goede anti-muggen maatregelen tegen malaria en andere door muggen overdraagbare ziekten, extra belangrijk. Voor de bescherming tegen malaria worden anti-malariamiddelen sterk aanbevolen op basis van een persoonlijk medisch advies. Neem bij koorts of griepachtige verschijnselen tijdens of na verblijf in een malariagebied altijd direct contact op met een arts.

Algemeen en persoonlijk advies inentingen
Voor de meest actuele informatie over verplichte/aanbevolen (herhalings)inentingen per ziekte en per land met bijbehorende, algemene beschermingsadviezen verwijzen wij je naar de website van het Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR) in Nederland of het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in België. Voor een persoonlijk advies moet je je 4 tot 6 weken voor vertrek laten adviseren door je huisarts en/of een arts van een reizigersadviescentrum (GGD Nederland). Vaccinaties en anti-malariamaatregelen kunnen verschillen per reiziger. Neem voor een gericht medisch advies het SNP reisprogramma mee om te kunnen zien in welk gebied je reist.

Vaccinaties halen tijdrovend?
Je gaat op reis en hebt vaccinaties nodig, maar je hebt (te) weinig tijd voor het maken van een afspraak of het komt vaak niet uit op een goed moment. Thuisvaccinatie.nl biedt een mooi alternatief door bij bij je thuis langs te komen komt voor de vaccinatie. Ook vaccineren ze regelmatig tijdens bijeenkomsten. De voordelen van Thuisvaccinatie.nl:

  • vaccinatie en reisadvies bij u thuis
  • buiten kantooruren en in weekenden
  • vaccinatie door erkende artsen
  • vergoeding meestal (deels of geheel) mogelijk

Klik hier om naar de site van Thuisvaccinatie.nl te gaan.

Algemeen

Zoals overal elders in de wereld moet je op Madagascar rekening houden met diefstal. Let daarom, vooral in de hoofdstad Antananarivo, extra goed op je geld en waardevolle spullen. Ga ’s avonds nooit alleen de straat op; zelfs voor een bezoek aan een restaurant raden we het gebruik van een taxi aan. Waardevolle spullen kun je het beste in een kluisje in je hotelkamer achterlaten.

Recente reisinformatie

Voor het meest recente reisadvies voor Madagascar verwijzen we je naar www.minbuza.nl.

Bekijk wat deze reis kost

Je wil natuurlijk weten wat de reis voor jou (en je reisgenoten) gaat kosten in de periode dat je op vakantie wilt gaan. Vul hieronder vast wat gegevens in en ontdek je prijs.

Madagascar - Oog in oog met lemuren

Natuurexpeditie met primatologe Iris de Winter

Themareis vanuit hotels, lodges en kampementen

Zwaarte
Comfort
Natuur Rondreizen
Groepsreis

Welke variant kies je?

Bij deze reis heb je keuze uit meerdere varianten.

Reisgezelschap & Accommodaties

Wanneer wil je vertrekken?

Prijzen zijn gebaseerd op basis van gekozen reisgezelschap (excl. reserveringskosten)

ma di wo do vr za zo
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31
Beschikbaar Op aanvraag Niet beschikbaar

Wanneer wil je vertrekken?

Prijzen zijn gebaseerd op basis van gekozen reisgezelschap (excl. reserveringskosten)

Start datum
Aantal dagen
Beschikbaarheid
Prijs p.p.
Beschikbaar Op aanvraag Niet beschikbaar
Kirsten de Baar

Kunnen we je helpen?

Vrijblijvend en persoonlijk advies? Onze reisadviseurs helpen je graag verder, via e-mail, telefoon of chat. Of bekijk de veelgestelde vragen. Onze openingstijden zijn van ma t/m vr van 09.30 tot 17.00 uur en zaterdag van 10.00 tot 16.00 uur.