Eclipsreis door Zuid-Chili Een land van buitenaardse schoonheid

Het schitterende Chili is met 4300 kilometer lengte het langste land ter wereld. Het strekt zich uit langs het Andesgebergte dat in het zuiden bijna naadloos overgaat in Vuurland. Voor sterrenkundige waarnemingen is Chili het ideale land: er is vrijwel geen lichtvervuiling, de lucht is er extreem droog en er zijn zeer veel heldere nachten per jaar. Dertien keer eerder bezocht wetenschapper en sterrenkundige Govert Schilling het land. 'Ik vind het een van de mooiste gebieden ter wereld, het landschap is van een buitenaardse schoonheid. Los van de totale zonsverduistering volgend jaar verheug ik me vooral op het eiland Chiloé en op de Villarrica-vulkaan die ik op mijn roadtrip zal aandoen.'

Het eiland Chiloé is ook een van de hoogtepunten op de SNP-reis naar de eclips. Die reis begint in de hoofdstad Santiago de Chili, gelegen op ruim vijfhonderd meter hoogte, in een laagvlakte tussen de Chileense kustbergen en het Andes gebergte. In december is het er tussen de 25 en 30 graden Celsius, prima temperaturen om de omgeving te verkennen, zoals de Mapocho rivier, de rauwe maar pittoresk gelegen havenstad Valparaiso en de San Antonio Vallei, het mekka voor wijnliefhebbers. Een spectaculair uitzicht over de stad zelf heb je vanaf de Gran Torre Santiago een toren waarin je in 55 seconden naar 300 meter boven zeeniveau stijgt, het hoogste uitzichtpunt van Latijns-Amerika.

De tweede, meer zuidelijk gelegen standplaats op deze reis is Puerto Montt. De stad ligt vlakbij Frutillar, een charmant plaatsje met opvallende houten herenhuizen in min of meer Europese stijl. Frutillar werd rond 1853 gesticht door Duitse immigranten en ligt aan de oever van het immense Llanquihue Meer. Je hebt er een magisch mooi zicht op de vulkanen Osorno, Calbuco, Puntiagudo en Tronador. Puerto Montt is een goede uitvalsbasis voor excursies naar de Petrohue rivier en watervallen en voor een boottocht over het smaragdgroene Todos Los Santos Meer. Hoogtepunt is de wandeling de Osorno vulkaan op naar een uitzichtpunt over het Llanquihue Lake.

Hoe verder zuidelijk, hoe verbrokkelder Chili is. We verplaatsen ons naar Chiloé Island, een archipel waarvan het hoofdeiland ooit werd bewoond door de Mapuche indianen. Dat was vóór de komst van de Spanjaarden in 1567. In de hoofdstad van Chiloé, onze standplaats Castro, staan langs de kust de bekende, fotogenieke huizen op palen, de palafitos. Met een Zodiac bezoeken we enkele eilandjes waar Humboldt en Magellan pinguins broeden. En natuurlijk staan er wandelingen op het programma, ondermeer langs de oceaan en door een indrukwekkend oerbos met als eindpunt de beroemde pier Muelle de las Almas, een gebogen houten steiger die vanaf 70 meter hoogte in zee lijkt te verdwijnen, waarvandaan je de mythologische bootsman Tempilcahue kunt aanroepen om je naar de eeuwigheid te varen. Ondertussen tikt de tijd door, nog maar enkele dagen te gaan tot aan de eclips. Die meemaken is zo bijzonder omdat je je, aldus Schilling, heel erg bewust van de draaiing van de maan rond de aarde. 'Je ervaart hoe de schaduw van de maan over het aardoppervlak racet, en je voelt je echt even onderdeel van het universum.'

Om de eclips op z'n best te observeren, verplaatsen we ons naar Pucon, onze laatste standplaats. Dat doen we via een meerdaagse tussenstop in het dorp Puyhehue. We maken er enkele korte wandelingen door de bossen van het Puyehue National Park. Pucon en omgeving zijn het thuisland van de Mapuche indianen, die hier al zo'n 12.000 jaar wonen. Voorafgaand aan de dag van de eclips zullen we ze bezoeken en kennismaken met hun tradities en misschien hun visie op de eclips vernemen. Die totale zonsverduistering is bij helder weer te zien in een brede strook van circa honderd kilometer in het zuiden van Zuid-Amerika. Vanaf onze waarnemingsplaats bij Pucon kunnen we getuige zijn van een verduistering die ongeveer 2 minuten en 8 seconden duurt, met de zon hoog aan de hemel. Statistisch gezien is de kans op een onbewolkte hemel in dit gebied op de dag van de eclips 50 à 60 procent. Het is het indrukwekkende sluitstuk van deze reis. Net als Govert Schilling spreken deelnemers aan eerdere eclips-reizen van een 'overweldigend fenomeen' waarvan het gevoel en de ervaring niet in woorden te beschrijven valt. 'Sommige mensen juichen en joelen, anderen worden helemaal stil. Je moet het gewoon meemaken.'

'Een totale zonsverduistering treedt op wanneer de maan zich precies tussen de aarde en de zon bevindt', aldus Govert Schilling. 'Het heldere oppervlak van de zon wordt dan een paar minuten afgedekt door de maan. Midden op de dag wordt het plotseling donker; rond het zwarte silhouet van de maan is een betoverend mooie stralenkrans van licht te zien (de corona van de zon), en je bent je even heel erg bewust van je eigen nietige plaats in de uitgestrekte kosmos. Totale zonsverduisteringen komen gemiddeld zo'n twee keer in de drie jaar voor, maar om het kosmische schouwspel te zien, moet je je wel op het juiste moment op de goede plaats bevinden. Pas in augustus 2026 is er weer een totale eclips zichtbaar vanuit Europa (o.a. Noord-Spanje), en het duurt nog tot het jaar 2135 voordat er vanaf Nederlands grondgebied een te zien is. Een totale zonsverduistering is zonder twijfel het meest indrukwekkende natuurverschijnsel dat er bestaat, maar om het te ervaren zul je dus wel op reis moeten.'

Robert Khoe zag de eclipsen op Paaseiland (2010, SNP-reis met Govert SChilling), Australië (2012), Indonesië (2016), de Verenigde Staten (2017) en Chili (2019). 'Alle vijf de keren heb ik alle fasen van de zonsverduistering goed kunnen zien, inclusief het parelsnoer, de Bailey’s Beads (licht van de zon tussen de onregelmatigheden van het maanoppervlak) en de corona. Het is elke keer weer anders. Soms zie je zonnevlekken en afgelopen keer voor het eerst vliegende schaduwen gezien. Er zijn mensen die beginnen te juichen en te joelen. Ik heb juist de neiging om stil te worden en gewoon alles in me op te nemen. Een zonsverduistering duurt maar een paar minuten, maar het fenomeen is overweldigend.' Meer weten over de reizen van robert? Neem dan een kijkje op zijn blog.