Als je op reis gaat, dien je goed uitgerust te zijn en over een goede gezondheid en conditie te beschikken. Hierdoor kunnen ongemakken, als 'reizigersdiarree' veroorzaakt door een ander klimaat, de hoogte en vreemd voedsel tot een minimum worden beperkt. Heb je speciale aandoeningen, dan is het zeer aan te raden een codicil/talisman te dragen, een medicatielijst en voldoende medicijnen vanuit Nederland mee te nemen.
De gezondheidsvoorzieningen in Nepal zijn niet te vergelijken met die in de Westerse wereld. Ook komen er ziekten voor die bij ons niet (meer) bestaan. Zorg dat je niet vertrekt zonder je te laten informeren over vaccinaties en met een uitgebreide ziektekosten- en/of reisverzekering. Een helikopterredding moet gedekt zijn door de verzekering. Ter plekke heb je cash geld of een creditcard nodig om door een helikopter te worden meegenomen. Kan je niet betalen dan treedt er vertraging op omdat er dan eerst garantstelling door bv. verzekering of SNP geregeld moet worden.
Economy Class Syndrome
In vliegtuigen is de lucht extreem droog. Hierdoor verlies je ongemerkt veel vocht. Het gevolg hiervan is dat je bloed dikker wordt en makkelijker klontert. Dit, in combinatie met lang stilzitten, kan bloedpropjes in je aderen tot gevolg hebben. Deze bloedpropjes kunnen als ze op de verkeerde plek terechtkomen beroertes en zelfs de dood veroorzaken. Tijdens lange vluchten moet je hier serieus rekening mee houden en veel water en vruchtensap drinken. Als je dit niet vanzelf wordt aangeboden moet je er bij de bemanning om vragen (NB. het drinken van alcohol en koffie werkt averechts). Als je genoeg drinkt moet je ook regelmatig naar de wc, wat goed is voor de bloedsomloop. Daarnaast geven vliegtuigmaatschappijen instructie voor oefeningen die je zittend op je stoel kunt doen om je bloed in beweging te houden.
Hygiëne en drinkwater
Goede hygiëne is erg belangrijk tijdens je vakantie. We raden aan je handen vaak en goed te wassen, zeker na toiletbezoek en voor het eten. Een paar pakjes ‘wetties’ komen op veel momenten goed van pas. Let op met wat je eet, het moet vers bereid zijn. Wees erg voorzichtig met onverpakt ijs en ijsblokjes. Drink alleen gekookt of (met bv. jodium) gedesinfecteerd water.
NB. Gebotteld mineraalwater wordt overal te koop aangeboden, maar levert enorm veel plastic afval op. Water uit de kraan of van bronnetjes in de bergen, is na zuivering prima te drinken. Neem hiertoe waterzuiveringstabletjes mee. Water zuiveren gaat ook prima met betadine jodium: 7 druppels per liter, schudden en 1 uur wachten voor het drinken. Een andere optie is om een Grayl waterfilter mee te nemen. Hiermee haal je in een oogwenk potentiële ziektekiemen uit het water.
Warm blijven
Ook als het overdag warm is, koelt het op hoogte 's avonds snel af. Zorg dat je op tijd kleren aan doet. Ook binnen in de trekkers-lodges is het koud. Isolatie is iets onbekends, de wind waait overal doorheen en als de kachel aan is, moet je er vlak bij zitten. Als je het te vaak en te lang koud hebt moet je lichaam te hard werken, terwijl dat lichaam het al moeilijk heeft met de hoogte, het onbekende eten, mindere hygiëne, etc. Een donsjas is boven de 2000m een must, net als een warme muts (ook 's nachts), wollen ondergoed, paar lagen fleeces, buffje om je nek warm te houden (of als masker te gebruiken tegen stof), handschoenen, dikke sokken en een wind- en waterdichte jas.
Voor verwarming en koken wordt van oudsher voornamelijk hout gebruikt (en boven de boomgrens gedroogde Yak-mest). Om de hellingbossen te beschermen wordt er al tientallen jaren op aangedrongen meer gas en kerosine te gebruiken en minder hout. Dit beleid werpt duidelijk vruchten af op plekken die goed te bereiken zijn. Elders is de aanvoer van voldoende gas en kerosine lastig. Daar hebben de bewoners het recht om dood hout te verzamelen voor kachel en fornuis, dit geldt ook in Nationale Parken bij Annapurna en Everest.
Hoogteziekte
De Himalaya begint waar andere bergen ophouden. Naarmate je hoger komt, daalt de luchtdruk en daardoor de hoeveelheid zuurstof die je inademt. Door het lagere zuurstofgehalte op grote hoogte moet het lichaam meer rode bloedlichaampjes aanmaken voor zuurstoftransport. Ons lichaam is niet automatisch ingesteld op een verblijf boven de 2500 - 3000m hoogte. Gun je lichaam de tijd daaraan te wennen en doe het rustig aan. Belangrijk hierbij is dat je veel water en thee drinkt (1 liter EXTRA per 1000 hoogtemeters, dus op 3000m zo'n 4 liter, maar géén alcohol en koffie) en niet te snel stijgt. Goede acclimatisatie krijg je door overdag hoger te lopen, dan je 's nachts slaapt.
Ondanks goede voorbereiding kan je boven de 2500 - 3000m last krijgen van hoogteziekte, ook wel AMS (acute mountain sickness) genoemd. Hoogteziekte is onvoorspelbaar, iedereen kan het krijgen. Symptomen zijn kortademigheid, hoofdpijn, gebrek aan eetlust, duizeligheid en slapeloosheid. Als je niet verder stijgt gaat dit na enkele dagen over. Hogerop kunnen deze symptomen terugkomen. Bij aanhoudende en ernstige verschijnselen, bv. braken, duizeligheid, hoesten met schuim, zware hoofdpijn, oedeem of hardkloppingen, dien je zo snel mogelijk af te dalen. Ernstige hoogteziekte ontstaat vaak 's nachts tijdens de slaap. Als er 's avonds al klachten zijn, wees dan 's nachts extra alert. Iemand met hoogteziekte kan soms niet meer helder denken en moet gedwongen worden om af te dalen. Laat iemand nooit alleen achter en ga samen naar beneden. De gidsen weten uiteraard precies waar ze op moeten letten en houden je in de gaten. Onderschat het niet, alle klachten op grote hoogte zijn hoogteziekte, totdat het tegendeel is bewezen. Als je met hoogteziekte verder stijgt kan je er aan overlijden. Als je afdaalt is er na 500m dalen vaak al verbetering merkbaar.
Als je thuis al last hebt van ademhalingsproblemen, hoge bloeddruk of hartziekten, of als je zwanger bent, dan raden we dringend aan om, vóór het boeken van een vakantie naar grote hoogte, je huisarts te raadplegen. Slaappillen en andere kalmeringstabletten zijn op grote hoogte uit den boze, vanwege hun negatieve effect op de ademhaling. Op alle reizen streven we naar een langzame stijging en voldoende tijd om te acclimatiseren, daarom raden we niet aan om medicijnen (zoals Diamox) te nemen om te proberen hoogteziekte te voorkomen. Wil je dit toch overwegen, overleg dan met je huisarts.
EHBO en brillen
Je dient zelf te zorgen voor enkele EHBO-spullen, o.a. pijnstillers, pleisters, compeed, jodiumtinctuur, norit, immodium, zakjes ORS tegen uitdroging door diarree, sporttape en rekverband.
Draag je een bril, hang deze met een koordje om je nek, neem een reservebril mee en een kopie van de specificaties van je bril. Het is in Nepal vaak stoffig en winderig, hetgeen voor lensdragers vervelend kan zijn. Neem in dat geval een reservebril mee.
Honden en apen
Honden liggen overdag vaak te slapen, om je 's nachts wakker te houden. Soms lopen ze ook lange stukken mee…probeer ze terug te sturen. Blijf zoveel mogelijk bij honden uit de buurt (vlooien) en zorg in ieder geval dat je niet gebeten wordt. Dit geldt ook voor apen, die het, vooral in Kathmandu, gemunt hebben op mensen met eten. Rabiës komt veel voor en na een honden- of apenbeet moet je binnen 24 uur in een modern ziekenhuis zijn voor een medicijn. Dat valt niet mee in Nepal en al helemaal niet halverwege een trekking...
Lezen
Lezenswaardige boekjes over gezond blijven in het buitenland, o.a. ’Hoe blijf ik gezond in de tropen’ en 'Hoe blijf ik gezond in de hoogte' zijn te koop in de betere boekhandels, buitensportzaken en bij bol.com.